Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya nazaran, Bakan Çin Gang ile Honduraslı mevkidaşı Eduardo Reina’nın diplomatik bağların kurulmasına ait ortak bildiriyi Pekin’de imzaladı.
Bildiride, iki ülkenin birbirlerini karşılıklı tanıdığı ve imza tarihinden itibaren büyükelçi seviyesinde diplomatik münasebetler kuracağı vurgulandı. Honduras Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Tayvan ile diplomatik alakaların kesildiği, onun yerine Çin Halk Cumhuriyeti’nin (ÇHC), Çin’in temsilcisi olarak tanındığı duyurulmuştu.
Açıklamada, “Honduras Cumhuriyeti hükümeti, dünyada tek bir Çin olduğunu ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin Çin’in tamamını temsil eden tek yasal hükümet olduğunu tanır.” sözüne yer verilmişti.
Honduras’ın alakalarını kesmesi sonucu Tayvan’ı diplomatik olarak tanımayı sürdüren Birleşmiş Milletler (BM) üyesi ülke sayısı 12’ye düştü. En son Orta Amerika ülkesi Nikaragua, 10 Aralık 2021’de Tayvan ile diplomatik ilgilerini keserek Pekin’i Çin’in temsilcisi olarak tanıdığını duyurmuştu.
Halen Orta Amerika ülkeleri Guatemala ve Belize, Güney Amerika ülkesi Paraguay, Karayip ülkeleri Haiti, Saint Vincent ve Grenadinler, Saint Kitts ve Nevis, Saint Lucia, Pasifik ülkeleri Tuvalu, Nauru, Palau ve Marshall Adaları ile Afrika ülkesi Esvatini, Tayvan’ı Çin’in temsilcisi olarak tanıyor. BM üyesi olmayan Vatikan da Tayvan ile diplomatik münasebetini sürdürüyor.
Honduras’ın 27 Ocak’ta misyona başlayan Devlet Lideri Xiomara Castro, diplomatik tanıma münasebetini Taipei’den Pekin’e çevirme niyetini lisana getirmiş, Dışişleri Bakanı Eduardo Reina’yı 23 Mart’ta müzakereleri yürütmek ve diplomatik protokol imzalamak için Pekin’e göndermişti.
ÇIN-TAYVAN ANLAŞMAZLIĞI
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde çıkan iç savaşta Mao Zıdong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu teşebbüs Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Şurasında Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik münasebet tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin akabinde 1971’de BM Genel Heyetinde yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin’in tek yasal temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın memleketler arası örgütlerdeki pozisyonu bilinmeyen hale gelmişti.
Pekin idaresi, “Tek Çin” unsurunu benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının kesimi olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve etrafındaki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın fiili bağımsızlığının hukuksal bir statü kazanmasına, Tayvan hükümetinin dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilgiler kurmasına, BM’de ve öbür milletlerarası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.
ÇHC, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik münasebetlerini kesmesini kaide koşuyor.