Kanser
KANSERİN ŞİFRESİ YAĞ HÜCRESİNDE SAKLI
Türk Kanser Araştırmaları ve Savaş Kurumu Antalya Şubesi tarafından kanserden hayatını kaybeden Prof. Dr. Mustafa Samur anısına düzenlenen ‘Onkolojide İz Bırakanlar Zirvesi’ yeni kanser tedavilerini geliştirmek için hem Türkiye’de hem de yurt dışında çalışan değerli Türk bilim adamlarını Antalya’da buluşturdu. Yurt dışında yüzümüzü ağırtanlardan biri de çalışmalarını ABD Cold Spring Harbor Laboratuvarı’nda sürdüren Dr. Semir Beyaz, kanser hücrelerinin bağışıklık sisteminden saklanabilmek için geliştirdiği bir mekanizmayı keşfetti. Dr. Beyaz’ın çok yağlı beslenme ve obezite durumunda ortaya çıkan bu sistemin kanser oluşumundaki rolünü ortaya koyduğu çalışması bilim dünyasında ses getirdi. Çalışması Nature ve Science üzere kıymetli mecmualarda yayınlanan Dr. Beyaz, obezite ve yağlı beslenmenin kanser oluşumundaki rolünü araştırıyor.
SÜPER KÖK HÜCRELER
Amerika’daki çalışmaları sırasında beslenmeye bağlı olarak oluşan kanserde kök hücreler üzerinde bir düzenek keşfettiklerini söyleyen Dr. Beyaz “Yağlı beslenmenin içerisinde bulunan yağ asitleri hücredeki bir faktörü tetikliyor. Bu faktör de bu bağırsaktaki kök hücrelerin özelliklerini artırarak onları muhteşem kök hücre hâline getiriyor. Lakin bunlar bencil kök hücreler. Şayet bu bencil kök hücrelerin DNA’larında bir hasar olursa kansere daha çok dönüşebiliyorlar. Belirlediğimiz için onu durdurursak kanser riskini azalttığını gösterdik” dedi. Prof. Dr. Beyaz keşfettikleri mekanizmayı şöyle anlattı:
KANSER BAĞIRSAKTAN MI BAŞLIYOR?
“Vücudumuzda kanser hücreleri esasen var. Lakin bağışıklık sistemimiz o hücreleri tanıyarak yok ediyor. Fakat biz çalışmamızda obezite ve yağlı beslenme modelinde kanserin kendini bağışıklık sistemine tanıttığı kimlik kartını okuma sisteminin devre dışında kaldığını gördük. Bunun da sebebi çok yağlı beslenmenin bağırsaklarımızda yaşayan yararlı bakterilerin istikrarını bozması. Bağışıklık sisteminin kanser olabilecek hücreleri tanımasını sağlayacak kimlik kartını, bu hücrelere bağırsaklarımızda yaşayan yararlı bakteriler veriyor. Bu bozukluk kanserin bağışıklık sisteminden kaçması ile sonuçlanıyor. Bundan sonraki çalışmalarımızda beslenme, obezite ve bağırsaktaki yararlı mikropların kanseri öldürme sistemlerini nasıl etkileyeceklerini ortaya çıkarmak üzerinde sürdürüyoruz.”
GEN TERAPİLERİNE TABAN HAZIRLIYOR
Türk bilim adamının ortaya çıkardığı sistem birçok tedavinin geliştirilmesine taban hazırlayabileceğini anlatan Prof. Dr. Beyaz “Bu mekanizmayı kullanarak ilaç yahut hücresel tedaviler geliştirmek mümkün olabilir. Hastanın kanını alıp bu mekanizmayı biraz değiştirerek verdiğimizde güçlenmiş, üstün ve hastanın metabolik durumundan etkilenmeyen bağışıklık sistemi hücrelerimiz olabilir. Bunu obez bir hastadan alıp, düzeltip geri verirseniz obez hastada bağışıklık sistemi tabanlı terapileri geliştirebilirsiniz” dedi.
TÜRK ÇALIŞMASI GÖĞÜS KANSERİNDE HAYAT KURTARIYOR
ABD’nin Pittsburgh Üniversitesinde uzun yıllardır göğüs kanseri konusunda çalışmalarını sürdüren ve Amerika’nın göğüs kanserinde birinci 10 cerrahtan biri olan Pittsburgh Üniversitesi Göğüs Cerrahisi Ana Bilim Kısmı Yöneticisi Prof. Dr. Atilla Soran, kanser cerrahisine “Türk Çalışması” kavramını kazandırdı. Türkiye’den 25 merkezle birlikte yürüttükleri bir çalışmada öteki organlara metastaz yapmış göğüs kanserinde cerrahi yapılmasının hastalığın tedavisini olumlu istikamette etkilediğini kanıtlayan Prof. Dr. Soran, daha evvel başka organlara sıçradığı için ameliyat edilmeyen ve büyük oranda kaybedilen olayların da ameliyat edilerek bu bayanların hayatının kurtulmasına imza attı…
Önceki yıllarda metastaz yapmış göğüs kanseri hastalarının en fazla iki sene yaşadığını anlatan Prof. Dr. Soran, Göğüs Hastalıkları Dernekleri Federasyonu ismi altında oluşturulan Türk Göğüs Çalışma Grubu’nun 12 yıldır devam eden ve bütün dünyada ‘Türk Çalışması’ olarak bilinen metotla ilgili olarak şunları söyledi:
“Evre 4 dediğimiz göğüs kanserli hastalarda göğüs dışında kemikte, böbrekte, karaciğer, akciğer ve beyinde metastazlar olabiliyor. Bu hastalar göğüs kanseri hastalarının yaklaşık yüzde 10’unu oluşturuyor. Bizim çalışmamıza kadar ‘Bunlara bir şey yapılamaz, gönderin kemoterapi alsın’ denirdi. Bizim hipotezimiz şuydu: Genel tümörü çıkarmazsak vereceğimiz sistemik tedavi çalışmaz yani metastaza gidip onları öldürmez. Göğüsteki tümörü oradan çıkarıp yok ederseniz, elinizdeki öbür silahlarla yani kemoterapi, radyoterapi, akıllı ilaçlarla uzaktaki tümörü yok edip hastanın hayat müddetinin artmasına katkı verebilirsiniz. Bu hastalar artık 10-15 sene yaşıyorlar. Bunu kanıtladık ve dünyada bir birinci oldu. Artık birçok merkezde bu metot uygulanıyor ve mevte terk edilen bayanların hayatı kurtuluyor.
HEM KANSERE HEM YAŞLANMAYA DUR DEDİ
Kanser oluşumunda değiştirilemeyen faktörlerin başında yaşlanma geliyor. Bilim dünyası yaşlanmayı oluşturan sistemler üzerinden giderek kansere savaş açıyor. Bunlardan biri de ABD South Carolina Üniversitesi Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Kısmından Prof. Dr. Besim Öğretmen. Yaşlılıkla birlikte kanser riskinin arttığına yönelik çok sayıda memleketler arası araştırmaya imza atan Prof. Dr. Öğretmen’in de içinde bulunduğu grup, yeni bir sistem keşfederek hem yaşlılıkta hem de kanserli hücrelerde misyon yapan bir ilaç geliştirdi.
YAŞLILIK DA YAVAŞLAYABİLİR
İLAÇ GELİŞTİRİLDİ
Bu ilacın klinik çalışmalarının sürdürüldüğünü ve birinci olarak bütün kanser cinslerindeki son evredeki hastalar üzerinde bakıldığını söyleyen Prof. Dr. Öğretmen “İkinci safhaya geçtik, artık prostat kanseri üzerinde deneniyor. Yaşlılığı artıran sistemleri yok etmek için de ikinci ilacı çalışıyoruz. Maksat ikisini bir ortada verip hem kanseri hem de yaşlılığı daha azaltmak, yavaşlatmak” diye konuştu.
HIV VİRÜSÜ İLE KANSERE MÜDAHALE
Acıbadem Üniversitesi Hücre Laboratuvarı Yöneticisi Prof. Dr. Ercüment Ovalı kişinin kendi bağışıklık hücresinin genetiğini değiştirerek onu kanserle savaşan bir hücre hâline getiren ‘Car-T Cell’ tedavisinin Türk versiyonunu geliştirmek üzere çalışmalarını sürdürüyor. 6 yıldan bu yana Car-T Cell tedavisi ile ilgili çalışmalar yürüten Prof. Dr. Ovalı, kesin sonuç için şimdi erken olduğunu lakin tablonun olumlu istikamette ilerlediğini belirtiyor.
Amerika’da ve Avrupa’da yeni yeni çalışmaları sürdürülen Car- T Cell tedavisinin bir tıp immünoterapi olduğunu belirten Prof. Dr. Ovalı üzerinde çalıştığı tedaviyi şöyle anlatıyor: Olağan kurallarda kendi bağışıklık sistemimiz kanseri tanır onu denetim eder ancak yok etmez. Zira kanser hücresi, bağışıklık hücresi ile tıpkı soydan. Bağışıklık, kanser hücresini yabancı görmediği için bir mikropla, virüsle ya da mantarla savaştığı üzere savaşmaz. Klasik immünoterapiyle kanseri denetim altına alabiliyoruz lakin büsbütün ortadan kaldıramıyoruz. Car-T cell kanseri büsbütün temizlemek için dizayn edilmiş bir tedavi. Burada, kişinin kendi bağışıklık hücresini dışarı alıp, genetiğini değiştiriyoruz. Hücrenin içine HIVvirüsü naklediyoruz. Lakin virüsün hastalık yapan kısmını alıp yalnızca taşıyıcı kısmını bırakıyoruz. Kestiğimiz kısma da kendi istediğimiz geni koyuyoruz. Bu formda genetiği değiştirilmiş hücreyi naklediyoruz. HIV virüsü her vakit yaptığı üzere evvel bağışıklık hücrelerinin içine giriyor lakin hastalık yapan kısım olmadığı için yerleştirdiğimiz gen çalışmaya başlıyor. T lenfositleri kanseri kendi dokusu üzere değil de düşman görüyor ve savaşmaya başlıyor. Hiç talihi kalmamış hastalarda yüzde 70 olasılıkla işe yarayan bir tedavi.”
DÖRT HASTA İLE ÇALIŞIYORUZ
Car-T cell’i, şu ana kadar dört hastaya uyguladıklarını ve tedavinin düzgün gittiğini belirten Prof. Dr. Ovalı “Hastalarımızın en küçüğü 6, en büyüğü 42 yaşında. Üçü lösemi , biri lenfoma hastası. Biri hariç durumları yeterli. Gayemiz 24 hastaya çıkmak. Muhtemelen birinci resmi sonuçları da Mart’ta Avrupa 2. Transplant Kongresi’nde açıklayacağız. Patente takılmamak için ismini ISIKOK koyduk” dedi.
Türkiye Gazetesi