Dünyada her 20 şahıstan 1’i KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı) nedeniyle ömrünü yitiriyor. Teneffüs yollarındaki tıkanmalarla akciğer yapısında değişikliklere neden olan KOAH hastalığı bugün Türkiye’de 40 yaşının üstündeki her 5 şahıstan 1’ini etkiliyor. KOAH hastalığının genelde geç teşhis edildiğini vurgulayan Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esra Uzaslan hastalığın belirtilerini anlattı:
“KOAH hastalarının en sık yakınmaları nefes darlığı, öksürük ve balgam çıkarmadır. Nefes darlığı yakınması başlangıçta idman yaparken yokuş yahut merdiven çıkarken ya da yük taşırken ortaya çıkar. Hasta vakitle düz yolda yürürken ve uzanırken de nefesinde problem hisseder. Hastalar genelde öksürüğün sebebinin sigara ya da kirli hava olduğunu düşündüğü için tabibe geç başvurur. Halbuki hastalığın erken fark edilerek sıhhat yardımı alınması ve sigaranın erkenden bırakılması ilerlemeyi durdurabilir.”
Her 4 KOAH hastasından 3’ü yetersiz fizikî aktivite gösteriyor
KOAH hastalarının birçoklarının nefes darlığı nedeniyle vakitle günlük işlerini azalttığını hatta meskenden çıkmayı tercih etmediğini söyleyen Uzaslan, fizikî aktivitelerdeki azalmanın hastalığın ilerlemesine neden olduğunu vurguladı:
“Her 4 KOAH hastasından 3’ü yetersiz fizikî aktivite gösteriyor. Hastalık ilerledikçe bu oran daha da yükseliyor. Halbuki, haftada iki saat ve daha fazla yürüyüş yapan hastalarda hem hastaneye müracaat sayıları hem de mevt oranları üçte bir azalma gösteriyor. Bu nedenle hem bu hastalığın önlenmesi hem de ilerlemesinin engellenmesi için sigaranın bırakılması, hakikat tedaviye ulaşılması ve fizikî aktivitenin artırılması epey değerli.”
10 hastadan 9’unun KOAH olma nedeni sigara kullanımı
Türkiye’de yetişkinlerin neredeyse yarısının sigara içtiğine dikkat çeken Uzaslan beş yıldan uzun mühlet haftada 40 saatten fazla sigara dumanına maruz kalanlarda KOAH gelişme riskinin yüzde 50 oranında arttığına dikkat çekti. Sigara ve öbür tütün eserlerinin hastalığın en kıymetli nedeni olduğunu söyleyen Uzaslan şöyle konuştu:
“Her 10 hastanın 9’unda KOAH olma nedeni sigara ve tütünleri kullanımıdır. Sigara içenlerde içmeyenlere nazaran KOAH gelişme riski 30 kata kadar artabilir. KOAH nedeniyle gerçekleşen 10 mevtten erkelerde 9’unun bayanlarda ise 7’sinin nedeni sigaradır. Sigaraya başlama yaşı, dumanın yoğunluğu, günlük ve toplam içilen ölçü hastalığın gelişimini tesirler. Günlük sigara içilen ölçüden bağımsız devamlı sigara içici olmak da KOAH gelişimi için riski artırır. Anne ve babası sigara içen çocuklarda teneffüs sistemi hastalıklarına ve kronik bronşite daha fazla rastlanır. Otuz yaşından sonra akciğer kapasitesi her yıl azalmaya başlar. Sigara içenlerde bu oran çok daha fazladır, lakin sigaranın bırakılmasıyla akciğer kapasitesindeki bu azalma yavaşlatılabilir. Sigaradan kurtulmaya karar veren bireylerin bu hususta, sıhhat merkezlerinden, sigara bırakma polikliniklerinden, tabiplerden, Sıhhat Bakanlığı’na bağlı kurumlardan ve Alo 171’den dayanak almaları son derece kıymetli.”
KOAH teşhisinin basitçe uygulanan “nefes ölçüm testi”yle konabildiğini söyleyen Prof. Dr. Esra Uzaslan aşağıdaki 5 sorudan 3’üne “evet” yanıtını verenlerin en kısa vakitte tabibe başvurması gerektiği konusunda uyardı.
1.Haftanın birden fazla günü sık sık öksürüyor musunuz?
2. Haftanın birden fazla günü balgam çıkarıyor musunuz?
3. Yaşıtlarınıza nazaran nefesiniz daha kolay mı daralıyor?
4. Yaşınız 40’ın üzerinde mi?
5. Hala sigara içiyor musunuz ya da evvelce içer miydiniz?